آتوسا دختر کوروش بزرگ، شهبانوی پادشاه هخامنشی داریوش یکم، و مادر خشایارشا بود. به گواهی مورخین یونانی، آتوسا تاثیرگذارترین همسر داریوش بزرگ بوده و آتوسا خصلتهای نظیر قدرتطلبی، درایت و اقتدار داشت اگرچه پسر ارشد آتوسا، خشایارشا، پسر داریوش بزرگ نبود، ولی بهدلیل زیرکی و نسب پدری او (کوروش بزرگ)، توانست که پسرش را جانشین همسرش کند.