کتاب پشت پرده کودتا: اوباش، فرصت طلبان، ارتشیان، جاسوسان اثر علی رهنما نشر نی

پشت پرده‌ی کودتا می‌کوشد خرده‌تاریخِ مفصلِ آن دست از وقایعی را ارائه دهد که در 28 مرداد به اوج خود رسیدند. این کتاب نه درباره‌ی مصدق است و نه فهرستی است از هدف‌های دولتِ او و دستاوردها یا شکست‌های این دولت، بلکه بیشتر پژوهشی است در باب سرنگونی مصدق و نیز در خصوص شرایطِ تحققِ این سرنگونی. هم مصدق و هم متحدان و مخالفانش این وقایع را به راه انداختند، به آن‌ها واکنش دادند، و با آن‌ها تعامل برقرار کردند. از این رو، هر مطالعه‌ای درباره‌ی سرنگونی می‌بایست هم به مصدق و طرف‌دارانش، و هم به کسانی که او را سرنگون کردند، بپردازد و موقعیت‌ها و اعمال هر دو طرف را تجزیه و تحلیل، ارزیابی و گزارش کند. این مطالعه با تکیه بر شواهد و مدارکِ به‌کاربسته، نهایتاً قصد دارد به این سؤال پاسخ دهد که آیا برکناری مصدق از قدرت، به دست خارجی‌ها طرح و اجرا شد، یا این‌که این واقعه یک کودتا، یک انقلاب، یک قیام خودجوشِ ملی و یا چیز دیگری بود. با غلبه‌ی مواضعِ قطبی‌شده، احتمالاً هر گونه نتیجه‌گیری‌ای برچسب طرف‌دارِ مصدق و یا ضدمصدق‌بودن را به این اثر و نویسنده‌ی آن خواهد زد. بازتعریف تاریخچه‌ی 28 مرداد، همچون تاریخچه‌ی هر کشمکش اجتماعی‌ـ‌سیاسی دیگری، به بروز بعضی دلخوری‌ها و برآمدن پاره‌ای از قضاوت‌ها می‌انجامد. اثر حاضر تاریخچه‌ای است از وقایع 28 مرداد برای کسانی که کنجکاوند بدانند در آن روز چه اتفاقی افتاد و چگونه چنین نتیجه‌ای حاصل شد.