کتاب هویت ایرانی از دوران باستان تا پایان پهلوی اثر احمد اشرف نشر نی

کتاب «هویت ایرانی: از دوران باستان تا پایان پهلوی» سه مقاله از دانشنامه‌ی بریتانیکا به قلم «احمد اشرف» جامعه‌شناس، پژوهشگر و نویسنده‌ی معاصر، «گراردو نیولی» و «شاپور شهبازی» را دربردارد. این اثر توسط «حمید احمدی» به فارسی برگردانده شده است. در این کتاب پس از بررسی فشرده‌ی دیدگاه‌های مربوط به هویت قومی و ملی، که بازسازی هویت ایرانی را در دوران ما شکل داده و به تصویر کشیده‌اند، تحول تاریخی و هویت ایرانی در چند دوره‌ی متمایز تاریخی بررسی و تحلیل می‌شود: دوران پیش از اسلام، سده‌های میانه‌ی اسلامی تا دوران صفویه، پیدایش هویت شیعی-ایرانی در دوره‌ی صفوی و سرانجام پیدایش تطور و هویت ملی ایرانی در قرن‌های نوزدهم و بیستم میلادی. این کتاب در هشت فصل تدوین شده است. «مفاهیم و نظریه‌ها: هویت ایرانی به سه روایت»، «شکل‌گیری ایده‌ی ایران و هویت ایرانی در ایران باستان»، «تاریخ ایده‌ی ایران: هویت ایرانی در دوره‌ی هخامنشی و اشکانی»، «هویت تاریخی و فرهنگی ایران در دوره‌ی اسلامی»، «هویت ایرانی در دوره‌ی فرمانروایی ترکان»، «دوران صفوی: عصر دین و وطن»، «هویت ایرانی در قرن نوزدهم و بیستم میلادی» و «پیدایش ناسیونالیسم دولتی در دوران پهلوی» عنوان فصل‌های کتاب است. در توضیح پشت جلد اثر آمده است: «هویت ملی و قومی، مانند دیگر پدیدارهای اجتماعی، مقوله‌ای تاریخی است که در سیر حوادث و مشی وقایع تاریخی پدیدار می‌شود، رشد می‌کند، دگرگون می‌شود و معانی گوناگون و متفاوت پیدا می‌کند. هویت ملی و قومی از تصور تمایز و رویارویی میان «ما» یا «خودی‌ها» در برابر «دیگران» یا «بیگانگان» نشئت می‌گیرد. این احساس دوگانگی میان «ما و دیگران» اگر در حد اعتدال و معقول باشد می‌تواند همچون نیرویی برای هم‌یاری و اعتلای فرهنگی ظاهر شود و اگر به قلمرو تعصبات و دشمنی‌ها و کینه‌توزی‌های ملی و قومی و نژادی درآید یا به بهانه‌ی چالش با تعصبات ملی و قومی، به نفی و انکار و تمسخر میراث فرهنگی خویش بنشیند، نیرویی ویرانگر خواهد شد، زاینده‌ی دشمنی و ستیزه‌جویی.